“Als de hel losbreekt, zorgt menselijke verbinding voor een uitweg”
Lyan de Roos schrijft indringend boekwerk over coronazorg bij ouderen
MEIERIJSTAD – “Met nog geen 50% kennis moesten we 100% besluiten nemen”. Lyan de Roos-Römkens, werkend als specialist ouderengeneeskunde voor BrabantZorg, schreef een boek uit het hart over de coronahel die vanaf maart losbrak in de thuiszorg en zorginstellingen in Meierijstad. “Het voelde als drijfzand waarin we steeds verder weg dreigden te zakken”.
Een live terugblik op corona in de ouderenzorg
Lyan hoort op 2 maart van een collega dat er bij twee bewoners koorts is geconstateerd op een afdeling. Volgens het RIVM is er dan nog alleen besmettingsgevaar bij terugkomst van een skivakantie of deelname aan carnaval. Die situatie is niet van toepassing bij de ouderen. “We moeten niet overal spoken zien en rust bewaren,” is het antwoord van Lyan. Enige dagen later wordt het standpunt van het RIVM herzien: Ook in andere situaties kan een besmetting optreden. Daarmee slaat de twijfel toe en besluit ze de zieke mensen alsnog op corona te laten testen. Na de positieve uitslag op 8 maart ontstaat paniek. Vanaf dat moment neemt corona het heft in handen.
Vechten voor ouderen in de coronacrisis
Het boek getiteld ‘Vechten voor ouderen in de coronacrisis’ geeft een uniek beeld van wat er zich op alle fronten in de thuiszorg en zorginstellingen heeft afgespeeld. Lyan nam als arts zitting in het centrale corona crisisteam van BrabantZorg. Dit crisisteam was verantwoordelijk voor alle belangrijke besluiten die genomen moesten worden binnen alle zorglocaties. Dat betekende dagelijks intensief vergaderen met een vertegenwoordiging van alle lagen in de organisatie: de raad van bestuur, zorgmanagers, mensen van de horeca en facilitaire ondersteuning, mensen van personeelszaken, communicatie en van de afdeling vernieuwing en kwaliteit. Overal in Brabant moeten kwetsbare ouderen en bewoners van zorginstellingen worden beschermd. De beleidsbeslissingen geven richting aan het bedwingen van corona. Maar de maatregelen moeten worden genomen in een hoog tempo en met nog veel ontbrekende kennis.
Midden in de nacht de impact van je afschrijven
Lyan de Roos-Römkens (51) werkt sinds 2005 als specialist ouderengeneeskunde in de regio Meierijstad in dienst van BrabantZorg. Corona heeft een enorme impact op haar werk. Als zij ’s nachts niet kan slapen, schrijft ze zielenroerselen van zich af in de vorm van gedichten en korte teksten. Die deelt zij af en toe met collega’s en bekenden. Deze vinden de teksten enorm treffend, sterk geschreven en aangrijpend. Na de zomer, als de eerste coronagolf wat is uitgeraasd, schrijft Lyan verhalen rond haar gedichten. Een collega specialist ouderzorg vindt dat deze ervaringen gedeeld moeten worden en zoekt contact met een uitgeverij.
Het eindresultaat geeft een bijzonder kijkje in de beleving van een arts die worstelt met de noodzakelijk opgelegde afstand, het verlies van nabijheid en eenzaamheid van kwetsbare ouderen. Je leest precies zoals het is gebeurd, met woorden en gedichten die aan duidelijkheid niets te wensen overlaten. De gebeurtenissen rondom de tweede golf, die vanaf september haar intrede doet, zijn ook aan het boek toegevoegd.
Pijn en verlies door noodzakelijke afstand
“Het was verschrikkelijk,” vertelt Lyan. “De eerste coronagolf kwam als een vloedgolf over allerlei afdelingen heen. We verloren in korte tijd veel mensen en hadden amper tijd om verlies te verwerken. Covid is slimmer dan wij zijn. We hebben als zorgmedewerkers veel pijn en verdriet moeten delen”.
Uitputtingsslag in de zorg
De ongelofelijke opeenstapeling van coronagebeurtenissen heeft er bij de zorg enorm ingehakt. Van alle personeelsleden werd langdurig het uiterste van hun krachten gevraagd. Alleen met deze topsport kon het schip blijven drijven en ging het niet ten onder. Door de tweede coronagolf is er nog geen terug naar normaal gekomen. De lange duur van de intensieve zorg en de mentale last van het werk zorgen ervoor dat het personeel een zware last ervaart. Dat onderwerp heeft nu veel prioriteit bij de zorgleiding. Het vormt een serieuze bedreiging van de ouderenzorg.
Het meest onder de indruk is Lyan van ieders tomeloze inzet om het goede in de zorg zo goed mogelijk te blijven doen. Van hoog tot laag in de organisatie hebben mensen hun schouders eronder gezet en verantwoordelijkheid getoond. Met elkaar voelde men een krachtige onderlinge verbinding en nabijheid.
Over het boek
De bundel is opgebouwd uit verhalen en gedichten, geschreven in de maanden van maart tot oktober. Lezers krijgen een kijkje in het hart van een arts die in een coronajaar leefde tussen hoop en vrees. Het is een uniek boekje, want Lyan is de eerste specialist ouderengeneeskunde die dit rampjaar heeft vastgelegd. Het boekje biedt een persoonlijk tijdsmonument voor ouderen, hun families en alle zorgverleners van BrabantZorg.
Het boekje ‘Vechten voor ouderen in de coronacrisis’ telt 144 pagina’s. Het kost € 14.90 en is te koop in elke boekhandel. De uitgeverij is Adveniat, het ISBN 9789493161511. De opbrengst van het boek gaat naar stichting Special Care Gulbarga, die zich richt op zorg en begeleiding van jonge kinderen met een beperking in India.
Een treffend stukje tekst uit het boek van Lyan:
Het is in de ouderenzorg
niet de dood die we vrezen
maar de angst voor de manier
waarop we afscheid moeten nemen
