“Je kunt van elk ding iets maken”

MEIERIJSTAD - Een andere kijk op afval: dat is nodig om in 2050 een afvalloze gemeente te zijn. In vijf artikelen belichten we mensen en organisaties die daar nu al werk van maken. In de vierde aflevering vertelt Mariëlle Smits waarom zij van afval kunst maakt.

Weggooien: dat is zeker niet de sterkste kant van Mariëlle Smits uit Mariaheide. Sterker nog: ze vindt dat zonde. “Je kunt van elk ding iets maken,” vindt ze. Dat laat ze zien met haar werken die te zien en te koop zijn op haar Instagram- en Facebookpagina Suntkunst. Wat je daarvoor nodig hebt? Een andere manier van kijken.

Andere blik

Die andere blik: dat is het belangrijkste ‘gereedschap’ voor Mariëlle Smits. “Ik zie altijd meteen wat ik van iets kan maken,” legt Mariëlle uit. “Het heeft ook best even geduurd voordat ik besefte dat niet iedereen dat meteen ziet. Voor mij is het zo normaal om iets ouds en ‘afgedankts’ als iets nieuws te zien. Alles kan hergebruikt worden en een andere functie krijgen.” Aan de ene kant is die andere blik een zegen, want het geeft Mariëlle volop inspiratie. Maar aan de andere kant is het soms ook lastig. “Ik wil van alles wel iets nieuws maken. Ik bewaar dus veel.” Mariëlle lacht: “Dat zit ook wel in de aard van het beestje. Mijn vader was timmerman en bewaarde ook stukjes hout om daar weer iets van te maken. Zo kan ik mooie bloemen niet weggooien. Ik droog ze en maak er mooie boeketten van. Zo is mijn tweede activiteit Bloezm ontstaan.”

Handige handen

Een andere of creatieve kijk op zaken is voor een kunstenaar bijna vanzelfsprekend. Maar een idee omzetten in een kunstwerk is weer wat anders. Mariëlle is bloemist en heeft geen kunstopleiding gedaan. Maar in 1993 startte ze met een schilderworkshop bij Geert van de Vorstenbosch. “Toen begon mijn creativiteit pas echt te stromen,” vertelt Mariëlle. “Ik ontwikkelde me steeds verder, ging lessen volgen bij het toenmalige Pieter Brueghel. De kunstgroep Kunstkade Veghel’ ontstond . We werden gecoacht door Peter van den Berk .” Bijzonder is dat Mariëlle ontdekte dat ze zich bij meer disciplines dan schilderen thuis voelt. Ze laat zich vaak leiden door het materiaal dat ze vindt of tegenkomt. “Ik verzamel al een aantal jaren netjes van sinaasappels, mandarijntjes en citroenen. Alles zit tegenwoordig in een verpakking van plastic. Samen met Toos van Schijndel maakte ik daarmee de plastic soepinstallatie in de achtertuin van de Bibliotheek in Veghel tijdens Fabriek Magnifique 2018.”

Fabriek magnifique

Een van haar bekendste werken van Mariëlle is de installatie van oude trampolinedoeken en afgedankte zonnescreens. “Dat werk begon met een trampolinedoek waar een gat in zat. Niet meer bruikbaar als trampolinedoek, maar wel als kunstdoek. Vervolgens kreeg ik nog twee kapotte trampolinedoeken. Ik had meteen het idee om daar met graffiti patronen op te maken met oude blikjes. Dat was best even zoeken. Want hoe ga je om met de verf en het doek en hoe zorg je dat het kunstwerk letterlijk blijft hangen?” Mariëlle bestempelde de doeken met allerlei onderdelen van blikjes die ze zelf tijdens het wandelen vond. “Uit elk platgestampte blikje haalde ik de mooiste vormen waarvan ik sjablonen heb gemaakt. Dat werden de mallen voor de graffiti bespoten screens en trampolines. De installatie kreeg een plek in een van de 35 meter hoge silo’s aan de Noordkade tijdens de kunstmanifestatie Fabriek Magnifique 2016. Het eindresultaat was mooi en ik heb er veel lovende reacties op gehad.” Een ander bekend werk van Mariëlle is de ‘flessenlamp’ die ook tijdens Fabriek Magnifique 2018 en het Rock am Ringovenfestival 2018 te zien was. “Van het festival kreeg ik circa 800 lege plastic bierflessen die op het festivalterrein achtergebleven waren. Ik heb ze stuk voor stuk schoongespoeld en de etiketten eraf geboend. Uiteindelijk heb ik er 5 grote kroonluchters van gemaakt.”

Oogkleppen

Voor Mariëlle draait haar kunst om de verwondering dat je de schoonheid van dingen ziet. “Als ik op straat loop, moet ik eigenlijk oogkleppen opdoen. Overal zie ik materiaal waar ik wat van kan maken. Een container met bouwafval is voor mij een soort snoepwinkel. IJzer is bijvoorbeeld een materiaal wat me erg interesseert en integreert.” Maar er speelt ook nog wat anders mee. “Ik noem mezelf ook wel eens gekscherend een aangeboren milieuactivist. Ik heb een hekel aan verspilling. Zo erger ik me groen en geel aan zwerfafval langs de weg. Het zou nog mooier zijn als er minder verpakkingen komen en statiegeld op verpakkingen, zodat mensen die niet weg zouden gooien. Het is zo onnodig en eigenlijk ook respectloos naar je omgeving. Dat is misschien ook wel de diepere boodschap van mijn kunst: het is waardeloos als je afval achteloos in de natuur achterlaat.”