Meierijstad denkt groot met een dorps hart

(Door Jan de Vries)

MEIERIJSTAD – Terwijl in de gemeenteraad van Meierijstad nog steeds partijen zijn die vinden dat Veghel geen al te grote broek moet aantrekken, denken burgemeester en wethouders allang veel verder. Ze denken groot. Dat blijkt uit het voorontwerp van de omgevingsvisie dat klaar is om aan het publiek te tonen.

Meierijstad, zo lezen we, maakt deel uit van de prominente regio Noordwest-Europa. Meierijstad ligt op een kruispunt tussen het zuiden van Engeland, Benelux, Noord-Frankrijk en het Ruhrgebied. Gebieden die verstedelijkt zijn en welvarend. Er wordt veel geproduceerd en geconsumeerd, er wordt onderzoek gedaan, er zijn grote zeehavens, een verfijnde autowegenstructuur.

In het wereldsysteem laten de Deltametropool (Randstad) en de Vlaamse Ruit (Brussel – Antwerpen – Gent – Leuven), die via het havennetwerk Vlissingen – Terneuzen met elkaar verbonden zijn, zich tezamen vergelijken met metropolen als Londen en Parijs.

Op de as van de Deltametropool

Van die positie in de wereld profiteert ook Meierijstad. Op Europees niveau ligt het oosten van Noord-Brabant, met het zuiden van Gelderland en het noorden van Limburg, op de as van de Deltametropool naar Duitsland en Midden-Europa. In Nederland wordt de rijksweg A2 al ruime tijd erkend als as van economische ontwikkeling. Dat gebeurt nu ook voor de A50 tussen Eindhoven en Nijmegen.

Het is geen opgeklopte taal van de gemeentelijke PR-machine, maar een weldoordachte paragraaf uit het voorontwerp voor een Omgevingsvisie die de gemeente Meierijstad heeft gemaakt. Daar spreekt ambitie uit.

Elke gemeente in Nederland moet een omgevingsvisie hebben op het moment dat in 2022 de Omgevingswet van kracht wordt. Het is een document (in het geval van Meierijstad van honderden pagina’s, voor de liefhebbers te lezen op de website van de gemeente) waarin de gemeente opschrijft waar ze vandaan komt en waar ze naar toe wil. Er staat bijvoorbeeld in beschreven waar huizen gebouwd mogen worden, waar bedrijven zich mogen vestigen, welke stukken natuur belangrijk genoeg zijn om te beschermen, welke historische gebouwen nooit mogen worden afgebroken en nog veel meer.

Een omgevingsvisie is niet gedetailleerd. Er staat waar huizen gebouwd mogen worden, niet hoeveel. Dat komt pas later als er concrete plannen worden ingediend.

Wat kun je er is als inwoner van Meierijstad mee? Goed lezen, want iedereen in Meierijstad krijgt de kans mee te praten over de toekomst. Het voorontwerp ligt in het voorjaar van 2021 zes weken ter inzage. Daar kan iedereen op reageren. Naar verwachting kunnen het college en de gemeenteraad die in de loop van 2021 vaststellen.

Windturbines en zonneparken

Uit het document blijkt dat Meierijstad de bescherming van de natuur hoog in het vaandel heeft. Wie in het landelijk gebied wil bouwen moet de waarden van bodem, water, landschap, natuur, milieu en gezondheid versterken of ten minste respecteren. De gemeente waardeert boeren als voedselproducenten en landschapsbeheerders maar wie biologisch gaat boeren heeft een streepje voor.

Volgens het stuk ligt Meierijstad niet erg gunstig om grote windturbines te plaatsen. Toch zijn er volgens de gemeente kansen langs de A50, de Zuid-Willemsvaart en N279, op bedrijventerreinen en enkele jonge ontginningen. “Zonne-energie komt van daken, in landelijk en stedelijk gebied, voor eigen gebruik door het huishouden of als onderdeel van een zonnepark. Voor een zonnepark op de grond gelden strikte randvoorwaarden. Zonnevelden moeten landschappelijk verantwoord zijn en meerwaarde bieden,” aldus staat in de het stuk.

Winkels en horeca in de grote kernen

Winkels en horeca moeten volgens de gemeente geconcentreerd worden in Sint-Oedenrode, Schijndel en Veghel. Erp kan wat dat betreft houden wat het heeft, maar uitbreiding zit er niet in. In de andere dorpen blijven een winkel en een café mogelijk.

Grote evenementen mogen nog buiten de stedelijke gebieden, op de Noordkade en in Veghel-Centrum. In de andere kernen mogen alleen lokale evenementen plaatsvinden. De gemeente wil tijdens die evenementen een verbod op particulier vuurwerk en lachgas.

Suburbs van Eindhoven en Den Bosch

Over de mogelijkheden voor woningbouw heeft Meierijstad al een aparte notitie geschreven. In de concept omgevingsvisie wordt nog eens de nadruk gelegd op duurzaam bouwen. Wat opvalt is dat Meierijstad een alternatief wil bieden voor bijvoorbeeld Eindhoven of Den Bosch. De gemeente wil zich zo ontwikkelen dat jongeren niet automatisch naar die grote steden trekken. “Delen van Sint-Oedenrode, goed verbonden met Brainport Eindhoven, nabij een rijk aanbod van horeca, kunnen een suburbaan woonmilieu bieden. Delen van Schijndel, goed verbonden met de dienstenstad ’s-Hertogenbosch, hebben ook die potentie. Veghel heeft met haar cultuur- en foodcluster een eigen stedelijke aantrekkingsfactor, en is goed verbonden met zowel ’s-Hertogenbosch als Eindhoven. In Meierijstad lonkt voor jong talent ook een wooncarrière,” aldus staat in het voorontwerp.

Dorpse gemoedelijkheid

Als het gaat om grote bedrijven zet de gemeente in op de bestaande bedrijventerreinen. De detailhandel moet vooral plaatsvinden in de grote kernen. Kleinere bedrijven, zoals bijvoorbeeld autodealers of caravanhandelaars kunnen buiten het centrum terecht. Een paar voorbeelden van plekken waar dat kan zijn: de rand van De Dubbelen aan de Corridor in Veghel; de hoek Udenseweg – Erpseweg in Veghel; de rand van Duin aan de Nieuwe Eerdsebaan in Schijndel; de Jan Tinbergenstraat – Alfred Nobelstraat te Sint-Oedenrode.

Die bedrijven kunnen ook in de aanloopstraten naar de winkelcentra. Daar is de oorspronkelijke detailhandel grotendeels verdwenen. De nieuwe bedrijven moeten dan wel een dorpse uitstraling hebben. Want de gemoedelijkheid van het dorp is net zo’n groot goed voor de gemeente als de centrale plaats die Meierijstad inneemt op de kaart van West-Europa. De gemeente weet waar ze naar toe wil, maar vergeet niet waar ze vandaan komt.

Bij de foto: Op de nachtelijke foto van West-Europa is te zien waar het meeste licht brandt. Hij wordt vaak gebruikt om aan te duiden waar de grootste bedrijvigheid plaatsvindt. Dat is van het noord van het Vereniigd Koningkrijk, via Nederland naar het noorden van Italië. De band wordt ook wel de blauwe banaan genoemd. Meierijstad ligt in het middelpunt. De Blauwe Banaan is een ruimtelijk concept dat zijn oorsprong vond in 1989 en ontwikkeld is door onder andere Roger Brunet van het Franse instituut RECLUS. Het schetst een multinationale Europese megalopolis, die verschillende metropolen uit verschillende Europese staten omvat. De foto staat in het voorontwerp van de omgevingsvisie van Meierijstad.