Minder melk voor meer monden

SINT-OEDENRODE – Jumbo kwam onlangs in het nieuws met slecht gevulde of zelfs lege zuivelschappen. Maar hoe kon dat nou? Heeft de prijs die Jumbo aan leveranciers betaalt daar mee te maken? En wat klopt er van het briefje van een filiaalhouder dat er door droog gras minder melk was? Melkveehouders John en Luc van Acht geven graag antwoorden.

“Er is minder melk en er zijn meer mensen die gevoed moeten worden. Er komen steeds meer mensen in de wereld en ook in Nederland. Die willen allemaal melk en zuivel gebruiken. Vergeet daarbij niet dat er ook nog heel veel andere producten zijn waar melk in zit, zoals in bijna alle medicijnen. De vraag naar melk is dus gegroeid. Tegelijkertijd zijn er in Nederland steeds minder melkveehouders en ook minder koeien. Voorheen hadden we in Nederland 3,2 miljoen koeien, nu zijn dat er nog 1,6 miljoen. Daar komt bij dat veel melkveehouders geen opvolgers hebben. Voor jongere boeren is het vaak erg lastig om in hun bedrijf te investeren, omdat banken enorm veel eisen stellen aan leningen.” John en Luc vatten de ingewikkelde positie van melkveehouders kernachtig samen. Toch zijn ze ook heel duidelijk: er is absoluut geen melktekort, zoals Jumbo beweerde.

Vader John en zoon Luc zijn de vierde en vijfde generaties melkveehouders in hun familie. In 1917 bouwde de betovergrootvader van John een boerderij, dat tot 2016 een gemengd bedrijf met koeien en varkens was. Vanaf die tijd runt John een relatief klein familiebedrijf met 75 tot 80 koeien. Een bewuste keuze, al maakt dat het niet altijd eenvoudiger om de kost te verdienen. “Maar al vanaf zijn derde wist Luc dat hij het bedrijf wilde voortzetten,” vertelt John. “Dan wil je ook een toekomstbestendig bedrijf opbouwen. Ons geluk is dat we flink wat grond in gebruik hebben om maïs en gras voor onze koeien te telen en waar de mest van de koeien op kwijt kunnen, waardoor het voer kan groeien. Wij kiezen bewust voor een relatief klein familiebedrijf, waardoor de externe loonkosten lager zijn. We. Daarmee houden we de kosten zo laag mogelijk. Als melkveehouder moet je kiezen om rendabel te werken: je schaal vergroten of je kosten zo laag mogelijk houden. ” Luc voegt toe: “Het klopt trouwens dat droog gras dat op de akkers staat zorgt voor een lagere melkopbrengst. Zo raar was die opmerking in de Jumbowinkel niet. Maar op dit moment is er nog geen sprake van te droog gras. Wat mensen zich niet realiseren is dat onze koeien, en daarmee ook de melkproductie, erg afhankelijk is van de weersomstandigheden.”

Net als iedereen heeft ook de boer te maken met prijsstijgingen. “Brandstof, krachtvoer en kunstmest zijn bijvoorbeeld 2 tot 3 keer duurder geworden. Om uit de rode cijfers te blijven is het noodzaak dat we als boeren een hogere prijs krijgen voor onze melk,” legt Luc uit. “Wij leveren aan Campina. Dat is een coöperatie waarin de leden samen het beleid bepalen. De prijs die we voor de melk krijgen hangt niet alleen af van de kwantiteit, maar ook van de kwaliteit. Die prijs wordt bepaald aan de hoeveelheid eiwit, vet en lactose in de melk. Daarnaast waren we ‘On the way to planet proof’-boer. Dat betekent dat onze melk gegarandeerd in Nederland in de winkels komt. Aan dit label hangen extra eisen, zoals minder onkruidverdelging in ons gras, koeien die buiten staan en biodiversiteit en mimimaal 50% eiwit van eigen land. Daar kregen we nog een paar cent extra per liter voor.”

Extra kosten… dan zou het logisch zijn, zeker bij een grote vraag naar zuivel, dat de boeren extra geld krijgen voor hun melk. Kwestie van vraag en aanbod zou je zeggen. Maar de supermarktconcerns zijn een grote en machtige partij die niet graag meer betalen aan leveranciers. Elk kwartaal onderhandelt Campina met supermarkten over de melkprijs. Nog te vaak moet de leverancier dan nog water bij de wijn doen. Het steekt John en Luc een beetje dat de prijzen in de supermarkten flink stijgen, maar dat de supermarktketens maar een klein beetje meer aan de melkveehouders willen betalen. “In dat opzicht vinden we het goed dat Campina de poot een keer stijf heeft gehouden. De boodschap aan jumbo was duidelijk: geen betere prijs, dan ook geen melk…. Wellicht zet het de mensen aan het denken. Want in Nederland is voedsel heel betaalbaar én van een heel hoge kwaliteit en veiligheid. Daar mag een faire prijs voor betaald worden.”